Elektronik Cihazlarda Arıza ve Mantıksal Çözüm

Bilim ve Teknik dergisinin hatırlar mısınız ? 70'lerin ortalarından bu yana yayın hayatını sürdüren takip eden herkese ilham kaynağı olmuş harika bir dergi idi. (Eskiden öyleydi artık yeni sayılarının yüzüne bile bakmak gelmiyor içimden) Babam da bu derginin eski fanatiklerinden birisi. Ama benim bu dergiye olan özel bağım Ethem KILKIŞ'ın hazırlamış olduğu Elektronik Çağı ve Emrehan HALICI'nın hazırlamış olduğu Bilgisayar Dünyası köşeleri.

Elektronik merakımı tetikleyen ve elimin çekiç tornavida tutmasını sağlayan yegane şeylerden biri olan Elektronik Çağı'nı bu blogda es geçmek istemedim. Bu sebeple Bilim ve Teknik Ağustos 1987 sayısındaki bir makaleyi buraya taşımak istedim. Aradan 27 yıl geçmiş olmasına rağmen hala bu bilgiler işe yarar cinsten.

Elektronik Cihazlarda Arıza ve Mantıksal Çözüm

Evlerimizdeki ter türlü elektrikli, elektronik veya mekanik cihazlarda , genellikle bir tek sebepten arıza oluşur. Radyo, TV, elektronik org , fırın, çamaşır makinesi, ütü hatta otomobilde bile başlangıç arıza bir tanedir.

Arızaya yanlış yaklaşım, arızanın artmasına, içinden çıkılmaz hale gelmesine, neticede parasal zararlara neden olur. Cihaz bozulunca eğer sizin o cihaz hakkında bilginiz yeterli değilse mesleğine hakim bir kişiye arızanın oluşumu anındaki olayları (ısı,ses,koku) anlatırsanız ucuz, süratli ve temiz bir tamir mümkün olur.

Yukarıda bir tek sebepten bahsederken, kullanıcının bilinçli bir kullanıcı olduğunu varsayıyoruz. Bir sigorta atmış da sebebi anlaşılmadan yeni sigorta ile çalıştırılmaya kalkılırsa, hoyrat, dikkatsiz bir zorlama oluyorsa, arıza nedeni birden fazlaya dönüşecektir.

Piyasada öncelikle tüketicinin yeterince kesimlerde kurcalama yöntemi ile tamircilik yapıp para kazananların pek çok olduğunu aklımızdan çıkarmayalım.

Hepimizin başına gelmiştir. Bir aletiniz bozulunca, uzmanlık alanı olup olmadığını düşünmeden, evinizin yakınındaki tamirciye, yüz binlerce lira değerindeki , aletinizi teslim edersiniz. Tamir edilmişse mesele sizce kapanmış görünür. Yalnız cüzdanınız biraz fazlaca hafiflemiş olabilir. Yapılan tamirin başarısı da zamanla anlaşılabilecek bir husustur.

Ortaokul talebesi iken ve galenli radyo ile geceleri dinlediğim yıllarda, bir komşumuz vardı saatçilik yapardı. Komşumuz, bir hafta kadar ortadan kayboldu, döndüğünde dükkanını radyo tamircisi diye açtı ve köşeyi de döndü. Kapasitif reaktans ile indaktil reaktansın ne olduğunu bilmeye ihtiyacı yoktu. İşin sırrını seneler sonra çözebildim.

Burada vurgulamak istediğim şu. Teknik ilerledikçe çok karmaşık becerikli makineler bilhassa elektronik makineler yurdumuza gerekli şemalar olmadan sokulabilmektedir. Tümleşik devrelerle yapılan bu cihazlar çok gelişmiş teknik ile çalışan tamir laboratuarları gerektirir.

Kurcalama metodu ile çalışanlar, onda yedi usulü para kazanabilmektedir. Tecrübe ile sabittir. On arızadan yedisi basit arızadır. Ehil olmayanların yapabileceği tamirdir. Onda üç ise profesyonel bilgi gerektirir.

Dükkanına gelen on arızadan yedisini yapan benim komşu saatçi, bu yöntem ile köşeyi dönmüştü. Diğer onda üç ise tamamen tamircinin insafına kalır. Ya uğraşıp tesadüfen tamir eder yada müşteri malları arası transferi gerçekleştirir. Veya ben bu makineden anlama demek cesaret ve dürüstlüğünü gösterip makineyi iade eder.

En üzücü durumda; usta uğraşır, kalfa uğraşır, çırak uğraşır, cihaz bir müddet rafta bekler, müşteriye geri verildiği zaman tamir edilme ümidini tamamen yitirmiştir. Tamirci için değişen bir şey yoktur, çünkü cihaz atölyeye bozul olduğu için gelmiştir.

Evdeki bozuk cihazınızı kendiniz tamir etmek istiyorsanız şunlara dikkat edin.

• Cihazın nasıl çalıştığı hakkında genel bilginiz olmalıdır.
• Arızaya en basit ve en kolay yönden başlayın: Priz, ceryan fişi, kordon, cihaza giriş yeri, sigorta. Pilli ise pil yenileyin.
• Ceryan fişi çıkarılmış olarak cihazı açın. Göz kontrolü yapın; yanık, renk değiştirmiş, yerinden oynamış bir eleman görebilirsiniz, Lehimsiz elemanlar gevşek yada oksitlenmeden dolayı geçirmeyen bir bağlantı yeri, özenle yerinden çıkarılıp tekrar takılabilir.
• Teyplerde alkol ile baş temizlemek ses kalitesinde inanılmaz düzelmeler yapabilir.
• Açılıp kapanırken ses yapan volüm kontrol anahtarları, parlaklığı titreten ışık veya kontrast potansiyometresi, özel kontak spreyi ile temizlenebilir.
• Cihaz kontrol anahtarları, bas bırak anahtarlarının kumanda ettiği kontaklar zamanla kirlenmiş veya esnekliğini yitirmiş olabilir.
• Televizyona dikkat ! İçinde tüp civarında 15-18 bin volt vardır.
• Video çalışırken okuma başı temizlemeye kalkmayın; 70-80 bin lira masraf çıkarır. Eski video bandını hele yamalı ise katiyen kullanmayın.
• Bozuk cihazı açarken yaptıklarınızı not edin. Kapatırken tersini yapacaksınız.
• Şansınız onda yedidir. Unutmayın arıza özellikle elektronik cihazlarda bir tanedir. Çözüm sıfır, bir, iki yapmadan neticeye gitmektir. Arıza zorluğu=Arıza adedi karesi ile doğru orantılıdır.
• Bir başarı elde edince komşuların cihazlarını da tamire kalkmayın olumsuz neticenin bedeli keseden çıkabilir.

Başarılar